การใช้ไฟสปอร์ตไลท์ผิดประเภท ทำไม “วัตต์สูง” จึงไม่ใช่คำตอบเสมอไป?

การเลือกใช้ไฟสปอร์ตไลท์สำหรับสนาม งานส่องสว่างภายนอกอาคาร หรือโรงงานอุตสาหกรรม หลายครั้งผู้ใช้มักตั้งต้นด้วยคำถามว่า
“ใช้กี่วัตต์ถึงจะพอ?” นี่คือความเข้าใจผิดที่พบได้บ่อยที่สุดในงานออกแบบแสงสว่าง และเป็นสาเหตุของปัญหาการใช้ไฟสปอร์ตไลท์ผิดประเภทมากมาย ทั้งแสงไม่พอ แสงจ้า แสงรั่วไหล ค่าไฟสูงเกินจริง ไปจนถึงปัญหาที่ส่งผลต่อสุขภาพสายตาความจริงคือ—วัตต์ (Watt) ไม่ได้บอกว่ามัน “สว่างแค่ไหน” แต่วัตต์บอกแค่ว่า “มันกินไฟเท่าไร” เท่านั้น สรุปให้เห็นชัดเจนว่า การใช้ไฟสปอร์ตไลท์ผิดประเภทมีผลเสียอย่างไร พร้อมแนวทางเลือกโคมไฟที่ถูกต้องตามหลักวิศวกรรมแสงสว่าง เพื่อให้ได้แสงที่สว่างพอดี ปลอดภัย และคุ้มค่าที่สุด

3 ข้อผิดพลาดเกิดจากการใช้สปอร์ตไลท์ผิดประเภท

1. เลือกมุมกระจายแสงผิด (Beam Angle ผิดประเภท)

นี่คือสาเหตุเบอร์หนึ่งที่ทำให้แสง “ไปไม่ถึงพื้น” แม้จะใช้วัตต์สูงมากก็ตาม

ปัญหา ใช้สปอร์ตไลท์มุมกว้าง 90°–120° ติดตั้งบนเสาสูง 15–25 เมตร เช่น สนามฟุตบอล สนามวอลเลย์ หรือสนามยิงปืน

ผลลัพธ์

• • แสงกระจายกว้างเกินไป สูญเสียพลังงานมาก
  • แสงตกถึงพื้นน้อย ทำให้ค่า Lux ต่ำมาก
  • เกิด “ช่องว่างมืด” ระหว่างเสา (Poor Uniformity)
  • ต้องเปิดไฟเพิ่มหลายดวง เปลืองไฟโดยใช่เหตุ

วิธีแก้ที่ถูกต้อง

• • ใช้มุมแคบ 8°–30° สำหรับงานระยะไกล เช่น สนามกีฬา
  • ใช้มุมกลาง 45°–60° สำหรับลานอเนกประสงค์
  • ใช้มุมกว้าง 90° ขึ้นไปเฉพาะงานใกล้พื้น เช่น ส่องผนังหรือสวน

2. ใช้ไฟวัตต์สูงเกินไปในพื้นที่เตี้ย (Overpowered Lighting at Low Height)

ปัญหา ติดตั้งไฟ 150–300W บนผนังบ้าน สูงเพียง 2–3 เมตร

ผลลัพธ์

• • แสงจ้าเข้าตาโดยตรง (Glare)
  • รบกวนเพื่อนบ้านและคนเดินผ่าน
  • ความปลอดภัยลดลง เพราะแสงจ้า “ล้างรายละเอียด”
  • เกิดมลภาวะทางแสง (Light Pollution)

แนวทางแก้

• • ใช้ 20–50W เท่านั้นสำหรับงานความสูงต่ำ
  • เลือกมุมแคบลง เพื่อไม่ให้แสงฟุ้งออกนอกพื้นที่
  • ใช้โคมที่มี “ฝาครอบบังแสง (Visor)”

3. ใช้โคมไฟราคาถูกที่ไม่มีมาตรฐาน (Non-Standard Fixtures)

ปัญหา โคมราคาถูกมักมี

• • ชิป LED คุณภาพต่ำ
  • ไดรเวอร์ไม่เสถียร
  • วัสดุระบายความร้อนไม่ได้มาตรฐาน

ผลลัพธ์

• • อายุการใช้งานสั้นลงอย่างรวดเร็ว
  • แสงเปลี่ยนสี (Color Shift)
  • สว่างลดฮวบในเวลาไม่กี่เดือน
  • เสี่ยงต่อการลัดวงจรหรือไหม้

วิธีเลือกโคมที่ถูกต้อง

• • ได้มาตรฐาน IP65–IP67
  • ใช้ชิปแบรนด์อันดับต้น ๆ (Lumileds, Osram, Nichia)
  • มีใบรับรอง LM-80 / TM-21
  • มีการรับประกันอย่างน้อย 2–5 ปี

ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการใช้ไฟผิดประเภท

1. มลภาวะทางแสง (Light Pollution)

เกิดจาก

• • การใช้โคมที่แสงฟุ้งกระจาย
  • ไม่มีการควบคุมทิศทางแสง
  • ติดตั้งผิดมุม

ผลกระทบ:

• • รบกวนการนอนของคนและสัตว์
  • ทำลายระบบนิเวศในพื้นที่
  • ลดทัศนวิสัยบนท้องฟ้า (Sky Glow)

2. ประสิทธิภาพพลังงานต่ำ (Energy Inefficiency)

แม้ไฟจะ “กินไฟ 200W” แต่วิศวกรรมแสงสว่างจะดูที่ lm/W (ลูเมนต่อวัตต์)

บางโคม 200W ให้ความสว่างแค่ 18,000 lm
แต่โคมคุณภาพดี 150W อาจให้ 25,000 lm ได้สบาย

ผลคือ

• • โคมถูก = ค่าไฟแพงกว่า
  • โคมแพง = แต่คุ้มกว่าในระยะยาว

3. ปัญหาในการถ่ายทอดสด (Broadcast Flicker)

สำหรับสนามกีฬาที่มีกล้อง Slow Motion
ต้องใช้ไดรเวอร์แบบ Flicker-Free เท่านั้น

หากใช้โคมราคาถูก — ภาพจะกะพริบในกล้องทันที

แนวทางการเลือกสปอร์ตไลท์ที่ถูกต้องตามหลัก

1. เริ่มจากการกำหนดค่า Lux ตามมาตรฐาน

ตัวอย่าง:

• • สนามหญ้าชุมชน 200–300 Lux
  • สนามฟุตบอลแข่งขัน 500–750 Lux
  • ถ่ายทอดสดระดับอาชีพ 1000+ Lux

2. กำหนดความสูงเสาไฟ (H)

ความสูงเสา = ตัวกำหนดมุมแสงที่สำคัญที่สุด

3. ใช้โปรแกรมจำลองแสง (Dialux / Relux)

เพื่อคำนวณ

• • มุมกระจายแสง
  • ระยะยิงแสง
  • จำนวนโคม
  • ค่า Uniformity

4. ตรวจสอบมาตรฐานโคมไฟ

แนะนำค่าที่ควรมีจริง

• • CRI ≥ 70 (สนามทั่วไป)
  • CRI ≥ 80–90 (งานกีฬาในร่มหรือภาพถ่าย)
  • IP65+
  • มี Surge Protection

หัวข้อน่ารู้เพิ่มเติม

1. ทำไมสนามกีฬาไม่ใช้โคมฟลัดไลท์มุมกว้าง?

เพราะแสงจะกระจายและตกถึงพื้นน้อยมาก แม้จะเพิ่มวัตต์เท่าไรก็ไม่ช่วย

2. ทำไมไฟสปอร์ตไลท์ “จ้าตา” แต่พื้นกลับไม่สว่าง?

เพราะเกิด High Glare + Low Lux
แสงเข้าตาแต่ไม่ตกถึงพื้น (คล้ายแฟลชที่ส่องใกล้เกินไป)

3. วัตต์สูง = แผงร้อน = อายุสั้น

โคมวัตต์สูงที่ฮีตซิงค์ไม่ดี จะเร่งความเสื่อมของชิป LED ภายในไม่กี่เดือน

4. ความแตกต่างระหว่าง Floodlight vs High Mast Light

ประเภท	ลักษณะเฉพาะ	ใช้ในงาน
Floodlight	มุมกว้าง, ระยะใกล้	ลานจอดรถ, สวน
High Mast Light	มุมแคบ, ระยะไกล	สนามฟุตบอล, ลานขนส่ง

บทสรุป

ไฟสปอร์ตไลท์LED ไม่ได้วัดกันที่วัตต์ แต่วัดกันที่

• ปริมาณแสง (Lumen)
• ประสิทธิภาพ (lm/W)
• มุมกระจายแสง
• ความสม่ำเสมอของแสง
• คุณภาพการผลิตของโคม

หากเลือกผิด แม้จะ “วัตต์สูงมาก” ก็ยังทำให้พื้นมืด แสงจ้า สิ้นเปลือง และเสื่อมเร็วการเลือกไฟอย่างถูกต้องตามหลักวิศวกรรม จะทำให้ได้ แสงที่สว่างพอดี ใช้ไฟคุ้มค่า ปลอดภัย และไม่รบกวนสิ่งแวดล้อม

NINELED แสงสว่างที่คุณวางใจได้ จากแบรนด์ที่คุณเลือก พื้นที่รวมแบรนด์ชั้นนำ ให้คุณเลือกซื้อไม่ว่าจะสปอร์ตไลท์ โคมไฟไฮเบย์ โคมถนน หลอดไฟ LED โซล่าเซลล์ และเสาไฟ สนใจสอบถาม-สั่งซื้อเกี่ยวกับสินค้าเพิ่มเติมได้ที่  Line : @NINELED